Termin „szok” może odnosić się do gwałtownego starcia, konfrontacji, poczucia obcości. W tym sensie „szok kulturowy” może być zdefiniowany jako uczucie obcości, które pojawia się w wyniku konfrontacji różnych kultur. Będąc konfrontacją, szok kulturowy może być widoczny w różnych fazach i może również generować konflikty psychiczne i społeczne.
Termin szok kulturowy odnosi się również do stanu dezorientacji i frustracji powstałej w wyniku rozpoznania różnic, które istnieją między kulturami. Takie rozpoznanie może wiązać się z zaskoczeniem, stresem, niepokojem, nostalgią, złością, niepewnością, bezradnością i poczuciem niekompetencji.
Charakterystyczne elementy szoku kulturowego
Szok kulturowy jest zjawiskiem, w którym następuje integracja różnych kultur. Jest to więc doświadczenie, które szczególnie towarzyszy procesowi migracji, gdzie nieuniknione jest zmierzenie się z nowymi formami komunikacji, nowymi hierarchiami społecznymi, nowymi tożsamościami i kodami kulturowymi.
Szok kulturowy może jednak wystąpić poza migracją, na przykład podczas spotkania dwóch osób o różnym pochodzeniu kulturowym, które jednak od urodzenia dzielą tę samą grupę przynależności. W obu przypadkach szok kulturowy generuje po pierwsze obcość, a po drugie konieczność przeorganizowania kodów interakcji.
Język i komunikacja
Należy się spodziewać, że jednym z elementów, który może ułatwić lub utrudnić doświadczenie szoku kulturowego jest język. Stawianie czoła innemu językowi i związane z tym trudności komunikacyjne są jednym z czynników, które mogą sprawić, że szok kulturowy będzie mniej lub bardziej intensywny. To samo może się zdarzyć z elementami języka niewerbalnego, takimi jak gesty.
Szok kulturowy w procesie migracji
Jak już powiedzieliśmy, szok kulturowy jest zjawiskiem, które jest niemal nieuchronnie obecne w procesie migracji. Z tego samego powodu właśnie w tym kontekście powstały różne opracowania z zakresu socjologii i psychologii.
